SeaQurrent klaar voor nieuwe mijlpaal
Al een aantal jaren werkt SeaQurrent aan een onderwatervlieger die energie opwekt uit getijdenstroming. Met succes, zo lijkt het. Binnenkort installeert de Noord-Nederlandse startup, met ondersteuning van onder meer de NOM en de FOM, een systeem op ware schaalgrootte bij Ameland.
Eigenlijk is het een heel logische manier om energie op te wekken. En in de nabije toekomst, net als de productie van elektriciteit uit zon en wind, ongetwijfeld zelfs de normaalste zaak van de wereld. ‘Maar één partij moet de eerste zijn om het ook te doen’, glimlacht Youri Wentzel. ‘En ja, dat zijn wij.’
Youri is CEO van SeaQurrent, die een onderwatervlieger ontwikkelt die duurzame energie opwekt uit getijdenstroming. Of meer precies: uit de stroming in de Waddenzee die ontstaat uit het hoogteverschil tussen eb en vloed. Getijdenenergie kun je uiteraard ook opwekken door het gebruik van turbines. ‘Maar dan moet er wel sprake zijn van snelstromend water’, legt Youri uit. ‘Op onze aarde zijn daar slechts een paar plekjes voor beschikbaar. Bovendien zijn turbines vaak te groot om in relatief ondiep water, waar meer stroming is, energie te oogsten.‘
Trekkracht
De TidalKite heet de onderwatervlieger van SeaQurrent. De vlieger, die bestaat uit meerdere vleugels die in een frame hangen, beweegt van rechts naar links dwars op de stroming. Onderwater is de vlieger gekoppeld aan de zogeheten Power Take Off (PTO), een unit die is opgebouwd uit een hydraulische cilinder en een combinatie van een hydromotor en een generator. Door de trekkracht wordt de hydraulische cilinder uitgetrokken, die achtereenvolgens de hydromotor en de generator aandrijft. De opgewekte groene stroom wordt met een elektriciteitskabel naar het vaste land gebracht.
Youri, die jarenlang in de olie- en gasindustrie werkte, is een fervent zeezeiler. Al varend op de Waddenzee werd in 2012 de kiem gelegd voor de TidalKite. ‘Je merkt dat je boot door de stroming steeds weer ergens naartoe wordt geduwd’, vertelt hij. ‘In dat voortdurend stromende water zit zo enorm veel energie. Waarom doen we niet meer met die krachten van eb en vloed?, vroeg ik me af. Na een periode van nadenken en verdiepen kwam ik in 2014 op het idee van een onderwatervlieger. Een jaar later besloot ik er vol voor te gaan.’
Succesvolle testen
Al in een vroeg stadium zocht SeaQurrent de samenwerking met de Rijksuniversiteit Groningen. Vooral om tot in detail te laten onderzoeken hoe de krachten in de verschillende onderdelen van de TidalKite werken. Op basis van de verkregen inzichten en aanpassingen werd het systeem vervolgens op schaal en met verschillende stroomsnelheden getest. Eerst bij Marin, het Maritime Research Institute Netherlands in Wageningen, gevolgd door een aantal succesvolle pilots op de Waddenzee.‘
‘We weten nu heel goed hoe we de energie uit eb- en vloedstromingen op de juiste manier kunnen omzetten naar schone elektriciteit’, betoogt Youri. ‘Maar hoewel het principe van de onderwatervlieger relatief eenvoudig is, is het bouwen een tijdrovend en complex proces. Simpelweg omdat er geen standaard onderdelen voor zo’n installatie beschikbaar zijn. Dat betekent dat we zelf nagenoeg alles ontwikkelen en maken. In de kern is SeaQurrent dus eigenlijk een ingenieursbureau, een assemblagebedrijf en een testorganisatie inéén.’
Patent
Ondernemen is doorzetten, obstakels overwinnen en keuzes maken, weet Youri. ‘Het loopt altijd anders dan je op voorhand denkt. Daar moet je niet gefrustreerd door raken, maar het zien als een kans om jezelf en het bedrijf verder te ontwikkelen. Je moet onder alle omstandigheden in je idee blijven geloven en dat ook uitstralen. Het is een kwestie van een lange adem.‘
Met name de test bij Marin en de toekenning van het eerste patent waren, naar eigen zeggen, mijlpalen in de ontwikkeling van SeaQurrent. Dat patent werd door Youri al meteen na de start vastgelegd. ‘Ondanks dat je daar in de beginfase niet direct profijt van hebt, heeft het ons veel gebracht’, onderstreept hij. ‘Ook omdat je investeerders daarmee extra zekerheid biedt. Niet onbelangrijk, het gaat tenslotte om serieuze bedragen.’
Groot exportpotentieel
Inderdaad, naast veel tijd is er voor het bouwen van de TidalKite ook behoorlijk wat geld nodig. Voor de eerste investeringen wist het bedrijf diverse angel investors aan boord te halen. Nu SeaQurrent toewerkt naar een demonstratie van het vierde model van de onderwatervlieger bij Ameland, werd eveneens gezocht naar mogelijkheden bij professionele investeerders. Bij voorkeur een combinatie van publieke en private investeerders. ‘Dat is gelukt’, vertelt Youri. ‘Zo mochten we onlangs EIT InnoEnergy, PMH Investments, Invest-NL, de NOM en de FOM als aandeelhouders verwelkomen. Het stelt ons in staat om onze onderscheidende technologie verder te optimaliseren en de TidalKite versneld naar de markt te brengen.’
Voor de NOM en de FOM sluit de innovatie van SeaQurrent naadloos aan op de doelstellingen van beide organisaties. Vanwege het duurzame karakter en de bijdrage aan de werkgelegenheid in Friesland, maar ook omdat het bedrijf voorziet in een wereldwijde behoefte en dus een groot exportpotentieel heeft. Bovendien past het uitstekend in het energiecluster in Noord-Nederland.
Ware schaalgrootte
Momenteel maakt SeaQurrent zich, zoals gezegd, op voor een testproject bij Ameland. Zo wordt in het Borndiep, een zeegat tussen Ameland en Terschelling, een systeem op ware schaalgrootte geïnstalleerd om het eiland van groene stroom te voorzien. ‘Daarna willen we langzaam opschalen naar de overige Waddeneilanden en andere gebieden in de wereld waar stromend water aanwezig is’, licht Youri toe. ‘Alles wijst erop dat we door het plaatsen van meerdere onderwatervliegers straks circa 70% van het energieverbruik van de Waddeneilanden kunnen opwekken.
Natuurlijk, getijdenenergie is een onderdeel van de energiemix. Of beter: een welkome en duurzame aanvulling. Want in tegenstelling tot zon en wind is de door de TidalKites opgewekte energie voorspelbaar, betrouwbaar en 24 uur per dag beschikbaar. ‘Die zeestromingen gaan dag en nacht door, ongeacht het jaargetijde’, benadrukt Youri. ‘Bovendien bevindt het systeem zich onderwater, waardoor het geen enkele visuele impact heeft. Het heeft, kortom, alles in zich om op termijn aan miljoenen mensen groene stroom te leveren.’
